Oğuz Atay

 

 

“Disconnectus Erectus ”Kavramının Mucidinden

Bir “Magnum Opus”

 

 

        “Tutunamayanlar ile çok basit bir şey yapmak istedim; yalnızca insanı anlatmayı düşündüm. […] Kahramanlarımın iplerini istediği gibi oynatarak onlardan kuklalar yaratan büyük romancıların yeteneğinden yoksunum ben. Kahramanlarıma uygulayacak büyük teorilerim, onları peşinden koşturacak büyük ideallerim yok.”

  

Çocukluk yıllarında karikatür çizmeye, aynı zamanda da devrin önemli isimlerinden resim dersleri almaya başlar, ancak kuralcı babası oğlunun sanatçı olmasına karşıdır. Biraz da bu nedenle, İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi'ne kaydolur Oğuz.     

…

Vaktinin çoğunu okumaya, sol düşünce üzerinde kafa yormaya ayırır. Kafka ve Dostoyevski hayranıdır.

…

Akademisyen ve eleştirmen Prof. Berna Moran’ın “hem söyledikleri hem de söyleyiş biçimiyle bir başkaldırı” olarak nitelediği Tutanamayanlar romanı 1971 yılında yayınlanır.

…

Orhan Pamuk Tutunamayanlar'ı çıkar çıkmaz alan nadir meraklı okurlardan biridir. Okuduğu bu eser, edebiyat tutkunu olan ama henüz İstanbul Teknik Üniversitesi'nde okumakta olan genç yazar adayını derinden etkileyecektir.

…

Oğuz Atay’ın yazdığı hiçbir kitap kendisi hayattayken ikinci baskıyı yapamaz. Zira sıradanlığı eleştirmesi, okurların zihninde yeni düşünceler yeşertme potansiyeli, mevcut düzenden beslenenlerin hoşuna gitmemiştir.

...

Tutunamayanlar romanı ancak 1984’ten sonra yaygın bir ilginin odağı olur. Diğer eserleri de yine yazarın ölümünden yıllar sonra büyük ilgi görmeye başlar ve defalarca basılır.

 

Oğuz Atay’ın sözlerinden birkaç alıntı, hayatından birkaç kesit... hikâyesinin bütünü 2018 yılının Nisan ayında yayınlanan Yazdıklarıyla Yaşayanlar adlı eserde yer alıyor. 

 

 

Kitabın arka kapağından…

Öldükten sonra tüm yazdıklarının yakılmasını isteyen Kafka…

En büyük zaafı kumardan kaçıp Kumarbaz’ı yazan Dostoyevski…

Varlığına delil ararken elinde kalem bulan Camus…

Bir savaşın ortasında tüm coşkusuyla yurtsuz kalan Stefan Zweig…

Ve daha birçok yazarın o hep bilmek istediğimiz hikâyeleri…

Yazdıklarıyla Yaşayanlar ruhumuza dokunan büyük yazarların, eserleriyle iç içe geçmiş hayatlarını anlatıyor. Hasan Saraç, okuma serüveninde yazarlarla kurduğu dostluğa okurlarını da dâhil ediyor.

Altını çizdiğimiz cümlelerin sahiplerini yakından tanımak, hikâyelerinin hikâyesini dinlemek ve yazarların hayatlarına şahit olmak için Yazdıklarıyla Yaşayanlar bir başucu kitabı.

 

Kitabın Önsözü

Ne kadar yetenekli, değerli, ünlü olurlarsa olsunlar, insan olarak yazarlar hemcinslerinden pek de farklı değildir.

Onlar da tüm insanlar gibi doğar, büyür, hayal kurar, paylarına düşen sevgi, öfke, aşk ve acıları yaşarlar. Hayatları doğal nedenlerle, dış etkilerle ya da kendi kararlarıyla son bulur.

Ama onları diğer fanilerden ayıran sınırsız bir tutku vardır. Yazma, yaratma ve yazdıklarını olabildiğince geniş kitlelerle paylaşma tutkusu. Bunun dışında kişilikleri, hayat tarzları, fikirleri, tercihleri birbirlerinden çok farklıdır. Esin kaynakları, konuları, hatta teknikleri bile…

Bizim onlara duyduğumuz saygı ve hayranlığın nedeni ise kişisel görüşleri, inançları ve tercihlerinden ziyade edebiyat dünyamıza, hayal âlemimize yaptıkları katkılar değil midir? Romanlarının, hikâyelerinin yani tüm yazdıklarının sihriyle yaşamazlar mı kalbimizde?

Yazma sanatına kattıkları değer, harcadıkları emek elbette tartışılmaz. Kimi yazarlar bu noktaya yetenekleri sayesinde geldiklerini düşünür. Kimileri de yetenek yüzde bir ise, geri kalan yüzde doksan dokuzun sabırla, azimle yılmadan çalışmak, yazmakla yaşamayı özdeşleştirmek olduğuna inanır.

Yani yazma sanatı konusunda da farklıdır düşünceleri.

Ve her yazarın farklı bir hikâyesi vardır. Doğdukları yerler, aileleri, gittikleri okullar, ilk yazdıkları şiirler, öyküler, ilk sevgilileri… Yazma tutkusunun yüreklerinde nasıl kök salıp yeşerdiği… Hepsi bu hikâyenin kilometre taşları, dönüm noktalarıdır. Ardından eserler ortaya çıkar birer birer. Heyecanlar, sevinçler, düş kırıklıkları…

Bir de pek bilinmeyen gizler vardır yaşamlarında.

Onların yazdıklarına ilgi duyanların, nasıl yaşadıklarına da ilgi duyacaklarına inanıyoruz. Hatta sadece nasıl yaşadıklarını değil, yaşarken neler söylediklerini de merak edeceklerini düşünüyoruz.

Yazdıklarıyla ufkumuzu açan, duygu ve düşünce dünyamızı zenginleştiren Türk ve yabancı yazarlar arasından seçtiklerimizin hikâyelerini bulacaksınız bu kitapta. Bu seçimi yapmanın güçlüğünü, edebi eserleri bilimsel kıstaslarla değerlendirmenin olanaksızlığını, kişisel tercihlerin kaçınılmaz rolünü takdir edeceğinize inanıyoruz.

Bu duygularla, sizlere yirmi beş değerli yazarın hikâyesiyle merhaba diyoruz.

Yazdıklarıyla yaşayanların hikâyeleri bitmez.

İleride başka hikâyelerde buluşmak dileğiyle…

 

Hasan Saraç

---